Thea Ornstein
Chanoeka, ‘het feest van de lichtjes’, is het kleinste van alle feesten. Ook is het het enige feest dat niet in Tenach wordt genoemd.
Hoewel bekend toch nog even in het kort iets over het ontstaan en de inhoud ervan.
Het ontstond in 165 voor Christus om de herinwijding van de tempel te herdenken.
Antiochus Epifanes, de Seleucid, heerste toen over het land en verbood alle uitingen van de Joodse godsdienst. Hij wilde de wereld vergrieksen en het veelgodendom invoeren. Onmogelijk, want Joden leven en sterven met het ‘sjema’: er is slechts één God, de God van Israël. Er was geen vergelijk mogelijk, deze twee geloofssystemen moesten wel met elkaar botsen.
Hij liet in de tempel een altaar voor Zeus oprichten en liet daarop varkens slachten. Ook verbood hij de besnijdenis, het onderwijs in de wet van Mozes en het houden van de joodse gebruiken. Het volk kwam in opstand en na een lange en bloedige strijd onder leiding van Juda de Makkabeeër werd Jeruzalem veroverd. Bij de tempel aangekomen bleek deze geplunderd te zijn.
Slechts één vaatje olie werd in de kelder gevonden, genoeg om de grote menorah een dag te laten branden. Maar het wonder geschiedde dat de menorah acht dagen brandde, precies de tijd die nodig was om nieuwe kosjere olie te vervaardigen.
Tijdens het Chanoekafeest worden er vooral lekkernijen gegeten die gebakken zijn in olie om de olie van de menorah uit te beelden. Latkes, een soort aardappelpannenkoekjes en soefganiot, een gefrituurde deegbol met jamvulling. De kinderen spelen met een dreidel, een tolletje met de beginletters van het Hebreeuwse Nes, Gadol, Haja en Sjam: een groot wonder gebeurde daar.
Chanoeka is ook voor christenen van betekenis
Chanoeka is ten diepste de viering van Gods voornemen tot het overleven van het Joodse volk waar Hij een eeuwigdurend verbond mee sloot. Daaruit ontstond een onverbrekelijke relatie met alle nakomelingen van dit volk en zou ongeveer 165 jaar later de Messias geboren worden.
Zo bezien heeft Chanoeka ook voor de Kerk betekenis, want:
- De God van de christenen is de God van Israël.
- De Christus van de christenen is de Messias van Israël.
- De verlossing van de christenen is de verlossing van Israël.
In de velden van Efratha heeft Hij de geboorte, de komst van de Messias aan Zijn verbondsvolk en aan de gehele wereld bekend gemaakt. Dus: Chag sameach voor Chanoeka en Kerst!
Dit artikel is afkomstig uit het maandblad Hadderech van december 2017
