Joop Akker

“Het jodendom? Daar heb ik me eigenlijk nooit zo in verdiept.” Of: “De bestudering van het jodendom heeft me zeer verrijkt.” Beide uitspraken zouden gedaan kunnen zijn door twee verschillende Messiasbelijdende Joden anno 2016.

In de praktijk blijken er grote verschillen te bestaan tussen Messiasbelijdende Joden onderling in de manier waarop de verbondenheid met het Joodse volk beleefd wordt. Dit geldt vooral voor de mate van waardering voor het jodendom. De schijf van vijf van de Joodse identiteit van Prof. Ido Abram kan ons helpen om deze verschillen te begrijpen en elkaar daardoor gemakkelijker te accepteren.

Abram definieert identiteit als datgene waarmee iemand zich verbonden voelt. Volgens Abram is de Joodse identiteit een optelsom van minimaal vijf verschillende componenten of ervaringsgebieden.

I = de joodse religie en cultuur
II = de staat Israël

III = de Sjoa en antisemitisme

IV = iemands persoonlijke levensgeschiedenis

V = de Nederlandse cultuur

Dit schema maakt de onderlinge verschillen tussen Joden inzichtelijk.

De twee figuren kunnen twee verschillende personen voorstellen. Maar ze kunnen ook betrekking hebben op de verschillende levensfasen van dezelfde persoon. Identiteit is namelijk geen vast gegeven, maar iets dat zich in de persoon permanent ontwikkelt. De segmentindeling van vandaag kan verschillen van die van een jaar later.

De grootte van de persoonlijke component (IV) geeft de mate aan waarin iemand een eigen invulling geeft aan de Joodse identiteit.
De mate van iemands assimilatie wordt weergegeven door schijf V.
De vijf ervaringsgebieden hoeven niet alle een even grote invloed op de joodse identiteit te hebben. Soms is een segment zelfs heel klein.

Ten onrechte denken velen dat alleen een religieuze jood een joodse identiteit heeft. Ook niet-religieuze joden (segment I smal), geassimileerde joden (segment V groot), kosmopolitische joden (segment II smal), antifascistische joden (segment III groot) en andere joden kunnen een joodse identiteit hebben die in de ervaringsgebieden I tot en met V geworteld is.

De vraag “wie of wat ben ik nou eigenlijk?” ligt voor een Messiasbelijdende Jood nog wat ingewikkelder. Hij of zij is namelijk verbonden met de Messias. Kan deze relatie ook weergegeven worden in dit schema? Bijvoorbeeld door middel van een apart segment, zodat het de schijf van zes wordt?

Dit lijkt me een mooie vraag om met elkaar verder over na te denken. Ik ben erg benieuwd naar uw ideeën hierover. Laat het weten!

Bron: www.jhm.nl. Prof. Ido Abram (1940) studeerde wiskunde en filosofie en heeft zich veel beziggehouden met het identiteitsvraagstuk. In 2004 ontwierp hij samen met Jenny Wesly de Arena-methode, een methode die iemands identiteit zichtbaar maakt met behulp van identiteitscirkels.