Lidar Gravé-Lazi in The Jerusalem Post
Op woensdag 28 maart onthulden de geleerden van het Caïro Genizah-project de resultaten van een onderzoek van een haggada uit de 10e of 11e eeuw dat een zeldzaam beeld geeft van het Joodse leven tijdens de middeleeuwen. De unieke haggada beschrijft de seder-voorschriften in het Judeo-Arabisch (het Arabisch dat de Joden spraken en geschreven werd in Hebreeuws Schrift).
De beracha (zegenspreuk) voor het wassen van de handen tijdens de pesachviering - bekend als al netilat jadajim - is vervangen door al rechitsat jadajim. Een klein verschil dat laat zien dat de haggada de traditie volgt van erets Jisraeel (het land Israël) welke ongeveer in de 12e eeuw in onbruik raakte.
De Genizah van Caïro is een collectie van meer dan 400000 Joodse teksten die in het archief van de Ben Ezra-synagoge van Oud Caïro gevonden zijn. Een Genizah is een bewaarplaats van oude boeken, Torahrollen en andere heilige teksten van het jodendom. Deze teksten onthullen de Joodse geschiedenis van het Midden-Oosten en Noord-Afrika en vormen een van de grootste verzamelingen middeleeuwse manuscripten ter wereld.
"De honderdduizenden documenten uit de Genizah van Caïro zijn een voortdurende bron van informatie over het Joodse leven tijdens de middeleeuwen". Dat zei Dr. Moshe Lavi, hoofd van het Caïro Genizah Center van de universiteit van Haifa, deelnemer aan het Caïro Genizah-project. “Het is fascinerend te zien hoe onze tradities zich de eeuwen door wijzigden maar ook in hoeverre ze gelijk gebleven zijn.”
Veel van de teksten zijn gedigitaliseerd, hoewel de overgrote meerderheid onontcijferd blijft.
Volgens Vered Raziel-Kretzmer van de universiteit van Haifa is het feit dat de haggada op perkament geschreven is een aanwijzing voor de oudheid ervan.
“In het begin van de 10e eeuw begonnen de Sefardische Joden op papier te schrijven en in de 12e eeuw was het gebruik van perkament voor boeken volledig losgelaten”, zei ze.
Ze voegde eraan toe dat het perkament, samen met de bijna vierkante vorm van de bladzijden en de vorm van de letters, een indicatie is dat de haggada dateert uit de 10e of 11e eeuw. “Hierdoor is het een van de oudste bewaard gebleven haggada’s ter wereld”, zei ze.
Onderaan de haggada bevindt zich een inscriptie, waarschijnlijk van de eigenaar:
Dit is de siddoer van Josef ben Amroem, moge hij lang leven door zijn naam, amen, ja amen.
Dit artikel is afkomstig uit het maandblad Hadderech van april 2018
