Joop Akker
Binnen de Messiaanse gemeenschap in Israël nemen de Russisch-sprekenden een bijzondere plaats in. Door de voortdurende immigratie uit Rusland is hun aantal de afgelopen 20 jaar verviervoudigd.
Waar ze in 1999 al bijna de helft van het totaal aantal Messiaanse joden in Israël uitmaakten is dat nu bijna 60%. Ook opmerkelijk is dat dit percentage niet in verhouding staat met de bijna 20% Russische immigranten op het totaal van de Israëlische bevolking.
Ontvankelijkheid voor het evangelie
De ervaring leert dat immigranten over het algemeen meer openstaan voor het evangelie dan mensen met een geregeld leven. En omdat de laatste 20 jaar een voortdurende immigratie uit de voormalige Sovjetunie plaatsvond, is het niet verwonderlijk dat het aantal Russischsprekende gelovigen bleef groeien.
We mogen ook niet vergeten dat, in tegenstelling tot immigranten uit landen waar joden historisch gezien vrij waren om het jodendom te praktiseren, veel Russen opgroeiden onder het door de Sovjetstaat opgelegde atheïsme. Het feit dat ze Joods waren was voor hen louter een etnisch gegeven, zonder enige religieuze betekenis. Daarom zijn Russische Israëli’s trouwens ook veel seculierder dan andere Israëli's.
Bovendien beschouwen Russische Joden het christendom niet als vijand, zoals veel van hun mede-Joden. Het christendom was immers de grootste concurrent van de onderdrukkende staatsideologie, in grote delen van de voormalige Sovjetunie, zoals de Baltische staten, Wit-Rusland, Oekraïne en Rusland.
Daardoor kozen meer Joden die vanuit de voormalige Sovjetunie naar Israël emigreerden ervoor om Jesjoea te volgen dan enige andere groep in het land.
Sterke identiteit
Terwijl Russen vaak met succes integreerden in de Israëlische samenleving, hielden ze vaak sterk vast aan de Russische cultuur. Velen spreken thuis liever alleen Russisch en beperken hun vriendenkring tot mede-Russen. Dat is mogelijk één van de oorzaken dat een aanzienlijk aantal Russischsprekende predikanten weinig of geen contact heeft met hun niet-Russische collega's.
Zo werden de Russischtaligen een subgroep binnen de Messiaanse beweging, en na verloop van tijd overtroffen ze niet alleen de andere subgroepen in aantal maar werden zelfs vergelijkbaar in omvang met het Hebreeuwssprekende deel van de Messiaanse gemeenschap van het land. Dit was een natuurlijke ontwikkeling, zoals Maxim Katz uitlegde: “De Marokkaanse, Iraakse en Ethiopische Joden hadden geen andere keuze dan Hebreeuws te leren en op te gaan in de Israëlische cultuur om te overleven. Maar bij de Joden uit Rusland en de Oekraïne lag dat heel anders. Zij kwamen in grote aantallen in korte tijd en ze hadden een sterke Russische culturele identiteit die vaak dieper zat dan hun Joodse identiteit.”
Katz vertelde ook dat in een onderzoek is gebleken dat Russischsprekende Joden in het algemeen minder negatief staan tegenover Messiaanse Joden dan Joden met een westerse achtergrond.
Schets van het gemeenteleven
De voorgangers schetsten het volgende beeld van de Russischtalige Messiaanse gemeenten in Israël:
De Joodse feesten worden in het algemeen gevierd, maar de Thoralezing tijdens de diensten vindt in weinig gemeenten plaats.
Van de voorgangers is 99% geboren in de voormalige Sovjetunie.
Meer dan 80% van de voorgangers heeft geen officiële theologische vorming. Ook voor de andere taalgroepen geldt trouwens dat theologische vorming vaak minder belangrijk wordt geacht dan een duidelijke visie, een grote betrokkenheid, een gedisciplineerd geestelijk leven en leiderschapskwaliteiten.
Bijna 90% van de voorgangers gelooft dat de geestesgaven van 1 Kor. 12 ook vandaag nog werkzaam zijn. Het avondmaal wordt in vrijwel alle gemeenten in elk geval elke maand gevierd maar vaak ook wekelijks. En vrouwen mogen mannen onderrichten, volgens 70% van de ondervraagden.
Korte geschiedenis
Van Russischsprekende Messiaanse Joden in Israël is voor het eerst sprake in de jaren 1890, toen een zendeling meldde dat er gewerkt werd onder grote aantallen Russische immigranten. Of er Russischsprekende gemeenten waren is onbekend, noch wat er met deze gelovigen gebeurde. Hetzelfde geldt voor het werk onder ongeveer 30.000 Joodse immigranten in Palestina tijdens de latere Russische pogroms (1909-1914).
We hebben geen bewijs van Russischsprekende Messiaanse gemeenten in Israël vóór 1991. Net zoals de eerste Ethiopische Messiaanse gemeenschap werd gesticht in 1984-1985, na Operatie Mozes, werden de eerste Russischsprekende Messiaanse gemeenten in Israël gesticht nadat de USSR de Joden vrij liet emigreren. Hoewel bepaalde veranderingen in het emigratiebeleid voor Sovjet-Joden al in de jaren zeventig hadden plaatsgevonden, kwam de echte doorbraak in 1989. Van de landen die na de val van het IJzeren Gordijn de belangrijkste bestemmingen van de emigranten waren - Israël, de VS en Duitsland, kreeg Israël het grootste deel: meer dan 333.000 immigranten in twee jaar (1990-1991), met nog zo'n 541.000 in de volgende negen jaar (1992-2000).
Deze immigranten hebben, samen met degenen die de afgelopen twee decennia zijn gekomen, Israël op vele manieren veranderd.
Nog enkele getallen
Enkele getallen: van de 273 onderzochte Messiaanse gemeenschappen in Israël zijn er 136, vrijwel de helft, Russischtalig. Dat wil zeggen dat Russisch de voertaal is tijdens de diensten, afgezien misschien van enkele Hebreeuwse liederen en de kinder- en jeugdbijeenkomsten. In het totaal gaat het om meer dan 6000 gelovigen waarvan 75% volwassen is. Eenzelfde percentage is Joods.
Maxim Katz
Maxim Katz werd in 1976 in Siberië geboren in een Joods gezin. Door een probleem bij de geboorte kon hij pas lopen toen hij negen jaar oud was. Daardoor had hij geen gemakkelijke jeugd, vooral ten aanzien van het maken van vrienden onder de andere kinderen. Toen hij volwassen was, werd hij erg aangetrokken door de wereld. Geld werd steeds meer het doel van zijn leven. Maxim dacht dat hij met geld echte waarde kon verwerven. Maar er kwam een moment dat hij begreep dat hij niet langer zou kunnen doorgaan zoals voorheen, dus besloot Maxim een nieuw leven op te bouwen in een nieuw land en emigreerde naar Israël. Hij kwam terecht in Eilat in het zuiden van Israël met andere immigranten uit Siberië. Maar in plaats van een nieuw leven te vinden, had hij al snel dezelfde soort vrienden als voorheen.
God riep Maxim echter, ook al wist hij niet dat Hij bestond. Via gelovigen in Eilat hoorde Maxim dat er een God was die van hem houdt. Dezelfde gelovigen hielpen hem verder en hij groeide enorm in zijn geloof. Uiteindelijk werd Maxim geroepen om God fulltime te dienen bij Chosen People Ministries in Jeruzalem waar hij sinds 2002 werkt - hij geeft Bijbelstudies, assisteert de directeur van het werk in Israël en deelt het goede nieuws van de Messias met iedereen die het maar wil horen.
Bronnen: Jesus-believing Israelis, (2021), David Serner & Alexander Goldberg, uitg. Caspari Centrum Jeruzalem.
Dit boek is gebaseerd op interviews met de voorgangers van 273 Messiaanse gemeenten in Israël en ingedeeld naar voertaal.
Website: Chosenpeople
Dit artikel is afkomstig uit het maandblad Hadderech van november 2022